19.11.2025


Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը ներկայացրեց Սերոբ Քոսյանի բացառիկ ձեռագիրը՝ ««Նորահայտ» Շատախը. Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած շատախցու հուշագրություն» գիրքը։ Միջոցառումը մեկնարկեց Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» մատենադարանի տնօրեն Տեր Արարատ քահանա Պողոսյանի ձեռամբ իրականացված գրքօրհնեքի արարողությամբ, որից հետո ներկաներին ողջույնի խոսք հղեց ՀՑԹԻ տնօրեն Էդիտա Գզոյանը։

Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների հուշագրությունների մատենաշարի շրջանակում լույս տեսած այս աշխատությունն ամբողջությամբ ներկայացնում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած շատախցի Սերոբ Քոսյանի երկգիրք՝ «Շատախի հովիտը» և «Շատախի ծռեր» անտիպ ձեռագիր հուշագրությունը:

Սերոբ Քոսյանը 15 տարեկան էր, երբ կորցրեց իր ամբողջ ընտանիքը, բայց 70 տարեկանում որոշեց փրկել այն, ինչը դեռ հնարավոր էր։ Նրա ձեռագիր հուշագրությունը վերականգնում է Օսմանյան կայսրությունում հայաբնակ Վանի նահանգի Շատախ գավառակում կյանքի մանրամասները՝ լեզվից մինչև ավանդույթներ ու երգիծազրույցներ։

Վերապրածի որդին՝ Սուրեն Կասյանը, նշեց, որ հոր նպատակն էր թողնել ժառանգություն ապագա սերունդներին։ Նրա նախաձեռնությամբ ձեռագրերը և Շատախի Թաղ շրջկենտրոնի ձեռքով գծված քարտեզը փոխանցվել են թանգարան-ինստիտուտին՝ հույսով, որ դրանք մի օր կհրատարակվեն և հասանելի կդառնան հասարակության համար։

Գրքի խմբագիր, ԵՊՀ դասախոս և ՀՑԹԻ գիտաշխատող Էլինա Միրզոյանի գնահատմամբ՝ աշխատությունը արժեքավոր է ինչպես բարբառագիտական և լեզվաբանական, այնպես էլ ցեղասպանագիտական ու ազգագրության տեսանկյունից։ Գիրքը ներկայացնում է շուրջ 280 բառ Շատախի բարբառից, իսկ հուշագրության հետազոտական բնույթն այն դարձնում է կարևոր աղբյուր՝ Շատախի և շատախցիների պատմությունը, մշակույթը և ժառանգությունը ճանաչելու համար։