22.11.2025
2025 թ. հոկտեմբերի 30-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի Վահագն Դադրյանի անվան Համեմատական ցեղասպանագիտության բաժնի վարիչ Սուրեն Մանուկյանը մասնակցեց Օսլոյի համալսարանում կազմակերպված «Հասկանալով ցեղասպանության ժխտումը․ Հայոց ցեղասպանությունից 110 տարի անց» խորագրով միջազգային սեմինարին։ Միջոցառումը մեկ հարթակում միավորեց ճանաչված գիտնականների, հետազոտողների, իրավաբանների և մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող փորձագետների, այդ թվում՝ պրոֆեսոր Յոախիմ Յ. Սավելսբերգին (Մինեսոտայի համալսարան), պատմաբան Բարդ Լարսենին (Civita Think Tank), պրոֆեսոր Թաներ Աքչամին (UCLA), հոգեբան Խաչատուր Գասպարյանին (ԵՊԲՀ) և դոկտոր Անն Ֆեարդենին (Armenere 1915)։
Սեմինարի ընթացքում Սուրեն Մանուկյանը հանդես եկավ «Հայոց ցեղասպանության ժխտման ազդեցությունը․ հասարակություն և անհատ» թեմայով զեկույցով, որը կենտրոնացած էր ժխտողականության հոգեբանական և սոցիալական երկարաժամկետ հետևանքների վրա՝ ինչպես հանցագործ, այնպես էլ զոհ հանրությունների համար, ինչպես նաև դրա՝ ժամանակակից կանխարգելման քաղաքականությունների հետ առնչվածության վրա։
Գիտաժողովը հնարավորություն տվեց իրականացնել միջգիտակարգային քննարկում և ներկայացնել տարբեր դիտանկյուններով ցեղասպանության ժխտման, անցումային արդարադատության և հավաքական հիշողության խնդիրները։ Այն ընդգծեց նաև ցեղասպանագիտության, մարդու իրավունքների, պատմական արդարության և կանխարգելման ոլորտներում ներգրավված գիտական ու կրթական հաստատությունների համագործակցության կարևորությունը։
Նորվեգիան ունի առանձնահատուկ նշանակություն Հայոց ցեղասպանության պատմական հիշողության մեջ՝ շնորհիվ Բոդիլ Բյոռնի մարդասիրական գործունեության, ով տարիներ շարունակ զբաղվել է հայ որբերի փրկությամբ, խնամքով և կրթությամբ, ինչպես նաև Ֆրիտյոֆ Նանսենի, ում անվերապահ ջանքերի արդյունքում հազարավոր հայ որբեր ու գաղթականներ ստացան նանսենյան անձնագրեր, որոնք նրանց ընձեռեցին հույս, արժանապատվություն և իրավական պաշտպանություն։ Նրանց բարոյական խիզախությունն ու մարդասիրական նվիրումը շարունակում են ոգեշնչել ցեղասպանության կանխարգելման ուսումնասիրությունները և միջազգային հումանիտար գործունեությունը։
Գիտաժողովի համակազմակերպիչներն էին Fritt Ord հիմնադրամը, Նորվեգիայի Հայ Առաքելական Եկեղեցու համայնքը, Օսլոյի համալսարանի (UIO) Բժշկական ֆակուլտետը, Հոլոքոստի կենտրոնը, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ հիմնադրամը և Կալիֆոռնիայի Լոս-Անջելեսի համալսարանի (UCLA) Promise Armenian Institute-ը։
Գիտաժողովից հետո Սուրեն Մանուկյանը հանդիպեց նաև Հոլոքոստի և Փոքրամասնությունների ուսումնասիրության նորվեգական կենտրոնի տնօրինության հետ և Կենտրոնին նվիրեց ՀՑԹԻ վերջին հրատարակությունները:
