12.02.2014

Ermeni Soykırımı Müze-Enstitüsü Ermeni okuyuculara 1913-1916 yıllarında Osmanlı Türkiyesi’nde ABD büyükelçisi Henry Morgenthau’nun anılarının Doğu Ermenice baskısını ilk defa sunmaktadır.

Bu anılar, Ermeni Soykırımı özellikle Türk Devleti tarafından planlanmış suçun yönlerinin belirlenmesi, bu dönemin Türk suçlu rejimin planlarını ortaya koyma açısından benzersiz bir tarihî kaynaktır. ABD Büyükelçisi’nin anıları Soykırım’ın planlanmış ve bu plana uygun gerçekleştirilmiş olduğunu göstermektedir. Kitap tarihçiler, oryantalistler, soykırım uzmanları ve okuyucuların geniş çevreleri içindir.

Kitabında Morgenthau resmi kaynaklardan bilgiler ile zenginleştirilen derin analizi sunmaktadır. Buna ek olarak, Morgenthau okuyuculara Jön Türkler’in entrikalarını, yanı sıra Türkiye’yi Birinci Dünya Savaşı'na sokan Almanya’nın propaganda politikasını tanıtmaktadır. Büyükelçi Morgenthau’nun analitik öyküsü modern Türkiye’nin inkâr politikasına karşı önemli bir kaynaktır. Bu kitabı, 1918 yılında yayınlanan İngilizce orijinal metninden Lusine Tutkhalyan çevirdi.

Henry Morgenthau(1856-1946) eğitimli hukukçu Amerikalı diplomattır. 1856 yılında Almanya’nın Mennheim şehrinde doğdu. 1913-1916 yıllarında ABD’nın Osmanlı İmparatorluğu Büyükelçisi olarak görev yaptı. Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda Büyük Britanya, Fransa, Rusya, İtalya ve Belçika’yı da temsil ediyordu. Morgenthau Yakın Doğu Yardım Komitesi’nın başkan yardımcısı da idi.

Batı Ermenilerinin tehcirinin gerçek amacı Ermenilerin tam imha olduğunu Amerikan konsolosların çok sayıda raporlarından bilindiği zaman Jön Türk liderleri Talaat ve Enver ile görüşüp, Ermeniler’in tehciri ve katliamını engellemeye çalıştı. Anılarında Halep Amerikan Konsolosu tarafından gelen raporlara dayalı Batı Ermenileri’nin trajedisine ayrı bölümler ayrılmıştır.

Morgenthau Jön Türk Hükümeti’nin Türkiye Ermenileri’ni yok etme politikasını önceden planladığından emindi. O, Ermeni tehcirinin askeri açısından gerekli olduğunu öne sürülen Türk hipotezini reddedip, Jön Türk liderlerinin Ermeni milletini tam imha amaçlı olduğunu kanıtladı. Büyükelçi Osmanlı İmparatorluğu tarafından Ermeniler’e karşı gerçekleştirilen baskıları konusunda Türk katillere teşvik eden Avrupa devletlerinin kayıtsız tutumunu kınamaktaydı.