14.05.2015


Van’da ekmek alma amacıyla fırının yanında toplanan ve Türk askerler tarafından çevrilen Ermenilerin bu fotoğrafı, Osmanlı İmparatorluğu’nda ABD eski Büyükelçisi Henry Morgenthau’nun 1918’da New York’ta yayımlanan anılarının birinci baskısında yer almış. Fotoğrafa bu not eşlik etmiş: “Bu insanlar ön uyarı almadan evlerini terk etmek zorunda kalmıp ve çöle sürülmüşler. Tehcir sırasında binlerce kadın, çocuk ve erkek sadece açlık ve yoksunluk’tan değil aynı zamanda kendilerine eşlik eden askerlerin insanlık dışı vahşetlerin sonucunda öldüler”.



Van Tarihi Ermenistan’ın eski başkentlerinden biridir. Yaklaşık üç bin yıllık tarihi geçmişi olan bu Ermeni şehri, Ermeni Soykırımı sırasında nüfusunu kaybetti. 1915 yılında, Ermenilerin yaşadığı her yerde olduğu gibi, Van şehrinin çevresinde bulunan köylerde de katliamlar başladıktan sonra Nisan ayı başında Van’ın Ermeni nüfusu yaklaşık bir ay Türk ordusununun ve Kürt düzensiz birimlerinin saldırılarına direndi.

Rus askerlerinin şehre girdikten sonra Van Hükümeti kuruldu, fakat Temmuz ayında Ermeni nüfusu Rus ordusuyla aynı zamanda şehri terk etti. Savaş sırasında Van şehri harabe haline geldi ve kaçmayı başaramayanlar olanlar öldürüldüler.

“...Rus ordusu aniden ortaya çıktığında Türkler çevredeki köylere kaçıp kendi öfkelerini tatmin etmek için savunmasız Ermenileri öldürdüler. Van’da bombardıman sonucu tahrip olan hastanenin kuruyucusu Amerikalı misyoner Dr. Ussher, Türkleri bu bölgeden sürdükten sonra Rusların, vilayette öldürülen Ermenilerin yaklaşık 55000 ceseti toplamaya ve yakmaya başladıklarını doğrulur”.

Henry Morgenthau,
Osmanlı İmparatorluğu’nda ABD Büyükelçisi (1913-1916)

Fotoğrafın kaynağı: Ambassador Morgenthau's Story, New York, 1918.
“ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ” kitabından