25.03.2015


Bu fotoğraf, Suriye’nin Hauran bölgesinde 1916’da çektirildi. Bu, aç kalan ve aylar boyunca işkenceye uğratılan Ermeni göçmen kadınların eşek leşinin etrafında toplandığını gösteren eşsiz bir fotoğraftır. Fotoğrafçı Cemal Paşa tarafından “Ermeni Muhacirin Müfettişi” olarak görevlendirilen Hasan Amcadır. O, kendi tehcir edilen Ermenilerin Suriye’de ve Lübnan’da yerleştirmesine katıldı.


Bu fotoğraf, Ermeni multecilerin ölümcül durumunu kanıtlıyor. İnsanlar, kendi açlığını ve susuzluğunu gidermek için inanılmaz şeyler yaptılar. Yamyamlık vakaları da kaydedildi. Hatta, Hasan Amca kamera ile sahneyi fotoğraflamak için onlara yaklaştığı zaman kimse başını kaldırmadı ve ona dikkat etmedi, bakmadı.

Daha sonra Hasan Amca, bu fotoğrafı Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni nüfusa karşı işlenen suçun kanıtı olarak Ermenilerin kitle imhasını soruşturan Nemrut Mustafa Paşa başkanlığındaki olağanüstü askeri mahkemeye teslim etti.

Onlar yiyorlardı kendi dışkını,
Otlar, kökler, eşek leşleri:
Açlık son kıvılcımı, enerjiyi yutup
Topraklarına yayıyordu ceset külleri.


Armin Teophil Wegner
1915-1916 yıllarında Osmanlı ordusunda hizmet veren Alman subay
Ermeni Soykırımının görgü tanığı

Fotoğrafın kaynağı: Ermenistan Ulusal Arşivi koleksiyonu
“ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ” kitabından