Նորություններ |
ԷՐԶՐՈՒՄԻ ՀԱՅԵՐԻ ԲՌՆԱԳԱՂԹԻ ՏԵՍԱՐԱՆ
«100 լուսանկարչական պատմություններ Հայոց ցեղասպանության մասին» հատուկ նախագծից
09.02.2015
Լուսանկարում դեպի Միջագետք Էրզրումի հայերի բռնագաղթի մի դրվագ է արձանագրված Սուշեհիր գյուղաքաղաքի մոտ: Լուսանկարիչը ավստրիացի կենսաբան Վիկտոր Փիչմանն է (1881-1956 թթ.): Գերմանական կառավարության հանձնարարականով նա 1914 թվականից սկսած մինչև Առաջին աշխարհամարտի ավարտը Էրզրումում կազմակերպում է թուրքական լեռնահրաձգային զորամասեր, միաժամանակ գերմանական Գլխավոր շտաբի համար քարտեզագրում է Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող ռազմական գործողությունները: Ճամփորդելով և հավաքչական աշխատանքներ կատարելով Արևմտյան Հայաստանի տարածքում` նրան հաջողվում է լուսանկարել հայերի բռնագաղթի տեսարանները:
Ուշագրավ է, որ Վ. Փիչմանի լուսանկարներում բռնագաղթյալների շարքերում տղամարդիկ չեն երևում. միայն կանայք են երեխաների հետ: Հայ տղամարդկանց մեծ մասն այդ ընթացքում արդեն սպանվել էր:
Էրզրումի նահանգի հայ բնակչության բռնի տեղահանությունն սկսվեց 1915 թ. հուլիսի սկզբներին: Պատմական աղբյուրները և վերապրողների վկայությունները փաստում են Էրզրումի հայության դաժան ճակատագրի մասին. Կարին (Էրզրում) քաղաքից և շրջակա գյուղերից շուրջ 35-40 հազար հայ տեղահանվեց Դերջան, Երզնկա, Սեբաստիա (Սվազ), ընդհուպ` Դեր Զորի անապատ, որոնցից շատ քչերը կարողացան փրկվել:
Բռնագաղթյալ հայերի շարասյունը կոտորվեց դեռևս գաղթի ճանապարհին. տղամարդիկ գնդակահարվում, կացնահարվում էին խմբերով, կանայք բռնաբարվում էին ու սպանվում կամ մեռնում էին ճանապարհին տարաբնույթ հիվանդություններից, ծարավից, հյուծախտից, իսկ մենակ ու անօգնական մնացած երեխաներն ու տկարները անխուսափելիորեն դատապարտվում էին մահվան:
«Հայ կանանց, երեխաներին, ծերերին սպանում էին այրելով ու թրատելով, խեղդում էին գետերում, գնդակահարում խմբերով, ժայռերից գլորում էին խոր վիհերը: Սովալլուկ ու ցրտահարված մարդկանց մահվան էին դատապարտում` դաժան կտտանքների ենթարկելով:
Հազարավոր գաղթական հայեր մեռնում էին ճանապարհին և գաղթակայաններում համաճարակներից. Էրզրումի և Բասենի հարթավայրերի բնակիչները` կանայք, երեխաներ ու ծերեր, տեղահանվել էին իրենց գյուղերից և հարկադրաբար պիտի հասնեին Միջագետք»:
Մաքս Էրվին ֆոն Շոյբներ-Ռիխտեր
Էրզրումում Գերմանիայի փոխհյուպատոսը 1915 թվականին
Լուսանկարի աղբյուրը` Բնության պատմության թանգարան, Վիեննա, Ավստրիա
«100 ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՉԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒՅԹՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» գրքից
|
|
ՎԻՐՏՈՒԱԼ ԹԱՆԳԱՐԱՆ |
|
ԼԵՄԿԻՆԻ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿ |
ՀՑԹԻ ՄԵԿՆԱՐԿՈՒՄ Է 2019 Թ. ՌԱՖԱՅԵԼ ԼԵՄԿԻՆԻ ԱՆՎԱՆ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿԸ
|
ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ 150 |
|
ՀԱՏՈՒԿ ՆԱԽԱԳԻԾ |
100 ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՉԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
|
ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ |
Ժամանակավոր ցուցադրություններ՝ Հայոց ցեղասպանության թեմայով
Հայոց ցեղասպանության թեմային նվիրված տարբեր խորագրերով ժամանակավոր ցուցադրությունները շահեկանորեն կնպաստեն հայկական ու միջազգային լսարաններում սույն թեման խոր և հանգամանալի ներկայացնելուն, կծառայեն կրթադաստիարակչական նպատակների:
|
ՀԻՇԻ՛Ր |
Միքայել Ֆրենկյուլյան, սովորել է Ամերիկայի Օբերլին քոլեջում: Եղել է Սեբաստիայի Ամերիկյան քոլեջի պրոֆեսոր: 1915 թ. ձերբակալվել է, այնուհետև սպանվել: Հայոց ցեղասպանության զոհ:
|
Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության միջազգային հանդես |
|
|