ԿԱՀԻՐԵՈՒՄ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԴԵՍՊԱՆՈՐԴԸ
ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ Ս. Դ. ՍԱԶԱՆՈՎԻՆ

ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ԹԻՎ 58
ԿԱՀԻՐԵ,
25 ՀՈՒՆԻՍԻ 1915Թ.

Սիրայում և նրան հարակից շրջաններում հայերի հանդեպ կատարված դաժանությունները հասնում են անհավատալի չափերի: Թալանը, բռնությունները, կոտորածը և հաճախ ամբողջ հայկական գյուղերի գլխովին ոչնչացումը կրկնվում են անընդհատ, ընտանիքները անողոքաբար բաժանվում են, կանանց խլում են տղամարդկանցից, երեխաներին` ծնողներից և բոլորն ուղարկվում են աքսորի տարբեր ուղղություններով: Հատկապես դաժանորեն հետապնդվում է հայ հոգևորականությունը, եկեղեցականներին տանջում են, խոշտանգում են, պոկում նրանց եղունգները:
Վերջերս 12000-անոց թուրքական զորքերը գրավեցին Զեյթունը, որը ծառայում էր, որպես հայության պատվար և իրեն մոտ չէր թողնում թուրքական ուժերին: Սպառնալիքներով, խաբեությամբ և խոստումներով թուրքերը դրդեցին հայերին հանձնել Զեյթունը և, գրավելով քաղաքը, ամենադաժան կերպով հաշվեհարդար տեսան նրա բնակիչների և պաշտպանների հետ: Հազարավոր մարդիկ ջարդվեցին և կոտորվեցին` չնայած լրիվ անպատժելիության լայն խոստումների...

ՍՄԻՐՆՈՎ


ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ Ս. Դ. ՍԱԶՈՆՈՎԻ ԵԼՈՒՅԹԸ
ՊԵՏԱԿԱՆ ԴՈՒՄԱՅԻ ԲԱՑՄԱՆ ՕՐԸ
9 ՓԵՏՐՎԱՐԻ, 1916Թ.

...Ինձ դեռևս նախկինում վիճակվել էր ձեր առջև հիշատակել այդ դժբախտ ժողովրդի չլսված տանջանքների մասին: Դաշնակցային Գերմանիայի բարեհաճ աչքի առջև, թուրքերն, ըստ երևույթին, մտադիր են իրագործել հայ բնակչության լիակատար բնաջնջման մասին իրենց վաղեմի երազանքը, որը (հայ բնակչությունը) չի ենթարկվում մահմեդական զանգվածի ազդեցությանը և, այդպիսով, արգելք է ծառայում թուրքական կայսրությունը իրեն տնտեսապես և քաղաքականապես ենթարկելու գերմանական ծրագրերի համար...