Հիշողության կամ եղևնիների պուրակը հիմնադրվել է 1997 թ.` դառնալով Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրի անբաժան մաս:

Եղևնին համարվում է հավերժության ծառ, ուստի պատահական չէ, որ շուրջ 20 տարի առաջ որոշվեց հիմնել հիշատակի պուրակ, որտեղ ներկայումս աճում է շուրջ 200 ծառ: Չնայած տեղանքի ոչ բարենպաստ պայմաններին, եղևնիները շուրջօրյա խնամքի շնորհիվ աճում են, փարթամանում՝ կրելով յուրահատուկ խորհուրդ:

1991 թ. Հայաստանի Հանրապետության անկախության հռչակումից ի վեր տարբեր երկրներից ժամանած պաշտոնական պատվիրակությունների այցը Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր դառնում է ավանդույթ, իսկ արդեն 2002 թ. մարտի 16-ից՝ ՀՀ պետական արարողակարգի ծառայության մասին օրենքով սահմանվել է այդ այցելությունների կարգը: Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր այցելությունը դառնում է պետական արարողակարգի անբաժան մաս՝ կողմերի փոխհամաձայնությամբ:

ՀՀ պետական արարողակարգի համաձայն՝ պաշտոնական այցով Երևան ժամանած պատվիրակությունների համար նախատեսվում է հետևյալ օրակարգը՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելը՝ ծաղիկներ կամ ծաղկեպսակ են դնելով հուշահամալիրում, շրջայցը թանգարանում, պատվավոր հյուրերի հուշամատյանում գրառում կատարելը և Հիշողության պուրակում եղևնի տնկելը:

Հիշողության պուրակում եղևնի են տնկել Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր այցելած աշխարհի բազմաթիվ երկրների նախագահներ, հոգևոր առաջնորդներ, խորհրդարանների նախագահներ, խոսնակներ, պատգամավորներ, կառավարության անդամներ, միջազգային կազմակերպությունների անդամներ, աշխարհահռչակ գիտնականներ, համաշխարհային հեղինակություն ունեցող մշակութային գործիչներ, բարերարներ՝ ամրագրելով իրենց վերբերմունքը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի հանդեպ:

Հիշողության պուրակում տնկված եղևնին այցելուին կապում է տեղանքի՝ Ծիծեռնակաբերդի բարձունքի հետ: Այդ մարդիկ՝ Հայաստան կատարած իրենց հերթական այցելության ժամանակ առիթը բաց չեն թողնում՝ հուշահամալիր այցելելու և իրենց եղևնին ջրելու համար:

Հիշողության պուրակը մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում նաև զբոսաշրջիկների մոտ, նրանք շրջում են տարածքում, ծանոթանում եղևնիների կողքին ամրացված գրություններին:

Հիշողության պուրակում առանձնանում են հատկապես Հայոց ցեղասպանության տարիներին և դրանից հետո հայապահպան և հայանպաստ գործունեություն ծավալած ու այսօր արդեն որպես երախտավորներ հիշվող և մեծարվող միսիոներների, օտարազգի գործիչների ժառանգների տնկած եղևնիները:

Հիշողության պուրակում առաջին թվագրված ծառը 1997 թվականով է, որը տնկել է ԱՄՆ սենատոր Ռոբերտ Դոլը՝ ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած, ամերիկահայ վիրաբույժ Համբար Քելեկյանի:

Հիշողության պուրակն, ունենալով հիշատակման ու հիշողության պահպանման ու փոխանցման առաքելություն, կրում է նաև կրթական - դաստիարակչական խորհուրդ:

Եղևնիներով պատված այս տարածքը դարձել է ինչպես հիշողության պահպանման և հարգանքի տուրք մատուցելու յուրահատուկ վայր, այնպես էլ՝ Ծիծեռնակաբերդի զբոսայգու մնացած կանաչ գոտու հետ, թթվածին է տրամադրում մայրաքաղաքին, ունի նաև կարևոր բնապահպանական նշանակություն:

Տարածքը բավական ընդարձակ է, հետևաբար խնամքի համար առաջանում է և´ ֆինանսական, և´ մարդկային ռեսուրսների լրացուցիչ աջակցության անհրաժեշտություն:



Խորագիրը պատրաստեց` Արևիկ Ավետիսյանը
ՀՑԹԻ հիմնադրամի արտաքին կապերի և լրատվության բաժնի վարիչ



«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիուտ» հիմնադրամը ներկայացնում է Հիշողության պուրակում առկա եղևնիների հուշատախտակների ցուցակ՝ առ 1-ը հունվարի 2019 թ.: Ցուցակը կազմել և մշակել է «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի Հայոց ցեղասպանության հուշագրությունների, վավերագրերի և մամուլի բաժնի կրտսեր գիտաշխատող Նարինե Հակոբյանը: