Genocide Museum | The Armenian Genocide Museum-institute

Հայոց ցեղասպանությունն` արտասահմանյան մամուլի առաջին էջերին

Այսօր Հայոց ցեղասպանության թանգարանում տեղի ունեցավ «Հայոց ցեղասպանությունն արտասահմանյան մամուլի առաջին էջերին» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը: Ցուցադրության մեջ ներառնված են 19-21-րդ դդ. ռուսական, ամերիկյան, իտալական, ֆրանսիական, բրիտանական շուրջ 70 պարբերականների բնօրինակները, որոնց առաջին էջերին անդրադարձ է եղել հայկական կոտորածներին ու Հայկական հարցին:

Ցուցարության կազմակերպմանն աջակցել է կիպրահայ բարերար Տիգրան Քալայջյանը, ում հատկացված միջոցներով թանգարանի գիտական ֆոնդերում ստեղծվել է Պետրոս և Արամ Քալայջյանների անվանական հավաքածու: Ցուցադրության մեջ ներառնվել են նաև Ամերիկայի հայկական գրադարան-թանգարանի տրամադրված նյութերը:

Հայկական կոտորածները և հայերի դեմ իրագործված ցեղասպանությունը մշտապես եղել են հայկական ու արտասահմանյան մամուլի ուշադրության կենտրոնում: Այս առումով, մամուլի անդրադարձներն ու հրապարակումները կարևոր սկզբնաղբյուր են հանդիսանում Հայոց ցեղասպանության հետ առնչվող հիմնահարցերի լուսաբանման համար և ունեն սկզբնաղբյուրային բացառիկ նշանակություն: Ուշագրավ են հատկապես անգլիական, ռուսական, ֆրանսիական, ամերիկյան և այլ երկրների մամուլի հրապարակումները, որոնք անդրադառնում են աբդուլհամիդյան կոտորածներին, Ադանայի արհավիրքին և 1915-1922 թթ. ցեղասպանությանը:

Հատկապես ուշագրավ են այն հրապարակումները, որոնց կցված են բացառիկ նշանակության լուսանկարներ: Նմանատիպ հրապարակումները, փաստորեն, կարևոր տեղեկություններ են հաղորդում ցեղասպանության, դրա ընթացքի և հետևանքների մասին: Արտասահմանյան մամուլի հրապարակումները, որոնք Թուրքիայի կողմից հայերի դեմ իրագործված բռնությունները դատապարտող բովանդակություն են պարունակում, հանդիսանում են անուղղակի վկայություններ ` հայերի դեմ իրագործված ցեղասպանության իրողության մասին:

Հետաքրքիր խումբ են կազմում մամուլի այն հրապարակումները, որտեղ Հայոց ցեղասպանության թեման ներկայացվում է առաջին էջերին: Այդպիսի հրապարակումներ մամուլում եղել են ինչպես 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին, այնպես էլ` շարունակվում են հրապարակվել մեր օրերում:

Նմանատիպ միջազգային արձագանքները վկայում են Հայոց ցեղասպանության արդիականության, ինչպես նաև` միջազգային հանրության շրջանում եղած և առկա իրազեկության մասին:

Հայոց ցեղասպանության թանգարան – ինստիտուտի կողմից ներկայացված օն-լայն ցուցադրությունը չի հավակնում ներկայացնել նմանատիպ հրապարակումների ամբողջական և վերջնական ցուցադրությունը: Ներկայացվող համապարփակ ցուցադրությունը բաց է նոր նյութերով համալրվելու համար:

Համար 72, Օգոստոս 16, 1902 թ., Փարիզ

Հայերի կոտորածը Կոստանդնուպոլսում
“Il Secolo Illustrato” ամսագիր, հոկտեմբերի 27, 1895 թ., Հռոմ

“Il Secolo Illustrato” ամսագիր, նոյեմբերի 17, 1895 թ., Հռոմ

Աբդուլ Համիդ 2-րդ, Կարմիր սուլթան
“Le Musee De Sires”, Փարիզ, 1896 թ.

Աբդուլ Համիդ 2-րդ, Կարմիր սուլթան
“Le Rire”, համար 134, մայիսի 29, 1897 թ., Փարիզ

Հայերի կոտորածը Կոստանդնուպոլսում
Զոհերի դիակների ժողովումը, Գալաթիա փողոց
“Le Petit Parisien” ամսագիր, սեպտեմբերի 13, 1896 թ., Փարիզ

Կախաղան բարձրացված հայ, Կոստանդնուպոլիս
L’Univers illustre, Journal Hebdomadaire, համար 2160, Օգոստոս 5, 1896 թ., Փարիզ

Նոր կոտորածներ Հայաստանում
“La Libre Parole”, համար 1700, մարտի 14, 1897 թ., Փարիզ

“La Plume”, համար 321, սեպտեմբերի 1, 1902 թ., Փարիզ

Համար 135, հոկտեմբերի 31, 1903 թ.

Քրիստոնյաների կոտորածները Թուրքիայում
“Le Petit Journal” ամսագիր, մայիսի 2, 1909 թ., Փարիզ

Հայերի կոտորածները
”Le Petit Journal” ամսագիր, մայիսի 2, 1909 թ., Փարիզ

Հայերի կոտորածը, Ադանա, 1909 թ.
“Le Pelerin”, մայիսի 2, 1909 թ., Փարիզ

Կոտորածներ Փոքր Ասիայում, Ադանա 1909 թ.
“Journaldes Voyages”, համար 659, Փարիզ, հուլիսի 18, 1909 թ.

Կանայք և երեխաներ ողջակիզվել են
“Oakland Tribune”, համար 61, Կալիֆորնիա, ապրիլի 22, 1909

Կոտորածներ արևելյան Թուրքիայում. հազարավոր հայեր կենդանի այրվեցին թուրքերի կողմից Ադանայի կաթոլիկ եկեղեցում
“La Domenica Del Corriere”, համար 20, մայիսի 16-23, 1909 թ., Միլան

Կոտորածների ուրվականը թուրքահայկական գավառում
«Խաթաբալա», V-րդ տարի, համար 9, փետրվարի 27, 1910 թ., Թիֆլիս

“Le Rire”, համար 49, Փարիզ, հոկտեմբերի 23, 1915 թ.

Ռուսների կողմից հայերին աջակցություն ցույց տալու խորհրդանիշը
“Excelsior”, Journal Illustre Quotidien, հունիսի 30, 1916 թ.

Հայերի դիակները
«Արմյանսկի Վեստնիկ», Մոսկվա, համար 44, նոյեմբերի 27, 1916 թ., տիտղոսաթերթ

Տեսարան հայկական թատրոնի կառուցման համար նախատեսված հրապարակից, Երզնկա
«Արմյանսկի Վեստնիկ», Մոսկվա, համար 9, փետրվարի 36, 1917թ., տիտղոսաթերթ

«Նեշընըլ Ջիոգրաֆիկ» ամսագիր, 28-րդ հատոր, համար 4, հոկտեմբեր 1915, տիտղոսաթերթ

«Նեշընըլ Ջիոգրաֆիկ» ամսագիր, 34-րդ հատոր, համար 1, հուլիս 1918, տիտղոսաթերթ

«Նեշընըլ Ջիոգրաֆիկ» ամսագիր, 36-րդ հատոր, համար 2, օգոստոս 1919, տիտղոսաթերթ

«Նեշընըլ Ջիոգրաֆիկ» ամսագիր, 36-րդ հատոր, համար 5, նոյեմբեր 1919, տիտղոսաթերթ

“The World’s work”, դեսպան Մորգենթաուի պատմությունը, Օգոստոս, 1918 թ.

«Պատմության ամենամեծ սարսափը» - Հենրի Մորգենթաու
“The Red Cross” պարբերական, մարտ, 1918 թ.

Պատանդների դեմ ցուցաբերած թուրքական բարբարոսությունը
“The World’s work”, հոկտեմբեր 1918 թ.

Հայաստանի համար
“Le Feu”, համար 4, փետրվարի 15, 1919 թ.

«Փոքրիկ փարիզեցու» անդրադարձը Հայաստանի կոտորածների վերավերյալ
Մեկ ու կես միլիոն զոհ
Մեղավորները` Էնվեր, Թալեաթ, Ջեմալ, Լիման վոն Սանդերս ևն
“Le Petit Parisien”, հունվարի 2, 1909 թ., Փարիզ

1915 թ. ցեղասպանությունը
«Առաջին աշխարհամարտի պատմությունը» պարբերական, հատոր 3, համար 16, 1970թ.

Երիտթուրքերը և կարմիր սուլթանը
“Historia” ամսագիր, համար 105, նոյեմբերի 20, 1969 թ., Փարիզ

Մոռացված ցեղասպանություն
“The Independent”, Օգոստոսի 28, 2007թ., Լոնդոն

Հայերի կոտորածները
1915 թ. ապրիլյան ողբերգության հետաքննությունը
“L’Histoire”, համար 187, ապրիլ 1995 թ., Փարիզ

Հոլոքոստի նախադեպ, 1915 թ.
Հայ ժողովրդի բնաջնջումը
"Sapiens", համար 66, ապրիլ 2008 թ., Բարսելոնա

Ցեղասպանությունները պատմության մեջ, Փարիզ
“Maniere de voir 76”, Օգոստոս-սեպտեմբեր, 2004 թ.

Չճանաչված ցեղասպանություն
«Նովոյե վրեմյա» ամսագիր, ապրիլի 24, 2005 թ., Մոսկվա

Հայաստան. մոռացված ցեղասպանություն
“INAMO”, հրատարակման 11-րդ տարի, աշուն, 2005թ.

Հայերի ցեղասպանությունը
“L'Histoire”, համար 341, ապրիլ 2009 թ., Փարիզ

Առաջինը հայերն են
Կես միլիոնից ավել հայեր սպանվել են 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանության ընթացքում
“Leituras da História”, համար 2, 2009 թ., Բրազիլիա

“Storia”, համար 103, մարտ 1996 թ.

Հետ