23.11.2019


Ալեքսանդրապոլում գտնվող Որբաքաղաքի հազարավոր որբեր հավաքվել են «Կազաչի պոստ» որբանոցի հրապարակում՝ տողանի համար:

Լուսանկարն արվել է զորամասի տարածքում գտնվող ուղղափառ եկեղեցու զանգակատնից:

Ալեքսանդրապոլ, 29.10.1926 թ.



Լուսանկարը ներկայացնում է Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցի գործունեությունն Ալեքսանդրապոլում:

1919 թ. Ալեքսանդրապոլի քաղաքագլխի հետ կնքած պայմանագրի համաձայն՝ Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան նպաստամատույցն ստանձնեց քաղաքի հայ որբերի խնամքը: Ցարական բանակի լքված զորանոցներն ու պահեստները ապաստարան դարձան շուրջ 20.000 անտուն որբերի համար:

Նպաստամատույցն զբաղվում էր որբերի մասնագիտական կրթությամբ. տղաները սովորում էին նկարչություն, ատաղձագործություն, դերձակություն, կոշկակարություն, աղջիկները հաճախում էին հիվանդապահի դասընթացների, իսկ ավարտելուց հետո աշխատում էին հիվանդանոցներում: Որբերն օրվա մի մասն անցկացնում էին դպրոցում, մյուս մասը` արհեստանոցներում: Շաբաթ և կիրակի օրերին դպրոցներում ու արհեստանոցներում պարապմունքներ չկային, և երեխաներն զբաղվում էին որբանոցների մաքրությամբ:

Որբաքաղաքում կարևորվում էր նաև որբերի հոգևոր դաստիարակությունը. երեխաներն ամեն կիրակի գնում էին եկեղեցի, իսկ շաբաթվա ընթացքում հաճախում էին կրոնի դասերի: Որբանոցներն ունեին թատերական խմբեր, մանկական երգչախմբեր: Այստեղ ստեղծվում էին որբանոցային թերթեր:

...Ինձ հասցրին Ալեքպոլի, այսինքն՝ Լենինականի մանկատունը: Էստեղ մեզ պահում էին ամերիկյան որբանոցում: Ժամանակները վատն էին՝ սով էր, համաճարակ: Կիսաքաղց մեծացա ուրիշ որբերի հետ: Ինձ հետ էին Շիրազը, Նաիրի Զարյանը, Խաչիկ Դաշտենցը, Սամսոն Գասպարյանը և ուրիշներ: Հետո աղջիկների որբանոցը առանձնացրին: Տասը տարի ես մնացի մանկատանը: Մի օր մանկատանը լուր տարածվեց, թե եկել ու ընտրում են լավ ձայն ունեցողներին՝ քաղաքում ուսման տանելու համար: Ես տասներեք-տասնչորս տարեկան աղջիկ էի, երբ Ալեքպոլի մանկատան վարիչի սենյակում ինձ ուզեցին լսել կոմպոզիտոր Նիկողայոս Տիգրանյանն ու հայտնի երգիչ Տիգրան Նալբանդյանը:

Շողիկ Մկրտչյան
Հայաստանի ժողովրդական արտիստուհի
Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած

Լուսանկարի աղբյուրը՝ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի հավաքածու
«100 ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՉԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒՅԹՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» գրքից