Home Map E-mail
 
Eng |  Հայ |  Türk |  Рус |  Fr  

Հիմնական էջ
Նորություններ
Առաքելություն
Տնօրենի ուղերձը
Կապ մեզ հետ
Նախօրեին
Հայոց պատմություն
Լուսանկարներ
Մտավորականներ
Հայոց ցեղասպանություն
Ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանության մասին
Ժամանակագրություն
Լուսանկարներ
100 պատմություններ
Քարտեզագրում
Մշակութային ցեղասպանություն
Հիշի՛ր
Վավերագրեր
Ամերիկյան
Անգլիական
Գերմանական
Ռուսական
Ֆրանսիական
Ավստրիական
Թուրքական

Հետազոտում
Մատենագիտություն
Վերապրողներ
Ականատեսներ
Միսիոներներ
Մամուլ
Մեջբերումներ
Դասախոսություններ
Ճանաչում
Պետություններ
Կազմակերպություններ
Տեղական
Արձագանք
Իրադարձություններ
Պատվիրակություններ
Էլ. թերթ
Հոդվածներ
Գիտաժողովներ
Օգտակար հղումներ
   Թանգարան
Թանգարանի մասին
Այցելություն
Մշտական ցուցադրություն
Ժամանակավոր
Օն լայն  
Շրջիկ ցուցադրություններ  
Հիշատակի բացիկներ  
   Ինստիտուտ
Գործունեությունը
Հրատարակություններ
ՀՑԹԻ հանդեսներ  
Գրադարան
ՀՑԹԻ հավաքածուները
   Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
Պատմությունը
Հիշողության պուրակ
Հիշատակի օր
 

Armenian General Benevolent Union
All Armenian Fund
Armenian News Agency
armin
armin
armin
armin
armin




Նորություններ

«ՆԱԽՆԻՆԵՐԻ ՍԻՆԴՐՈՄԸ». ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀՈԳԵՑՆՑՄԱՆ ՓՈԽԱՆՑՈՒՄԸ ՍԵՐՈՒՆԴՆԵՐԻՆ

02.02.2017


Եղեռնի հետևանքով մեծ ավերածություն եղավ ոչ միայն ֆիզիկական, այլև հոգեկան և հոգևոր մակարդակներում: Հոգեբանական գիտությունը զբաղվում է ցեղասպանության հետևանքով առաջացած տրավմաների, վերապրողների հոգեկան ու հոգեբանական առանձնահատկությունների, ցեղասպանության՝ սերունդների վրա թողած հոգեբանական ազդեցության վերհանմամբ և նման այլ հարցերով:

Ֆրանսիացի հոգեբան, կլինիկական և սոցիալական հոգեբանության փորձագետ Անն Անսելին Շուտցենբերգերի «Նախնիների սինդրոմը. տրանսգեներացիոն կապեր, ընտանեկան գաղտնիքներ, տարեդարձի սինդրոմ, տրավմաների փոխանցում և գենոսոցիոգրամի պրակտիկ օգտագործում» աշխատությունը լույս է տեսել 1998թ.: Այն նվիրված է հոգեկան ապրումների ազդեցությանը և սերնդեսերունդ փոխանցվելու երևույթին:

Անն Շուտցենբերգերը ստեղծել է թերապիայի սեփական մեթոդը, որի հիմնական գործիքը գենոսոցիոգրամն է: Այդ գործիքի օգնությամբ հոգեբան-հոգեթերապևտը ուսումնասիրում է ընտանեկան ողբերգական պատմությունների թնջուկը, վերհանելով սերունդների կապը` օգնում է դադարեցնել սերնդեսերունդ պատահող անգիտակցական կրկնությունները:
Անն Շուտցենբերգերն անդրադարձ է կատարում նաև ցեղասպանության հոգեբանական տրավմային և դրա ներթափանցմանը վերապրածների ու նրանց սերունդների կյանքի մեջ: Հեղինակը դիտարկում է այդ երևույթները նաև Մեծ եղեռնը վերապրած հայի սերունդների որոշ հոգեբանական և սոմատիկ առանձնահատկությունների օրինակով:
Աշխատելով ընտանեկան դիպվածների հետ՝ նա գենոսոցիոգրամի մեթոդով կարողանում է վերհանել կապը սերունդների միջև:

Շուտցենբերգերը բերում է բազմաթիվ օրինակներ, երբ երեխաներն ունեցել են իրենց ծնողների բռնի մահվան հետ կապված հոգեցնցումներ՝ վրիժառության դեպքերի, սոմատիկ և նևրոտիկ դրսևորումների տեսքով :
Որպես Հայոց ցեղասպանության հոգեցնցման՝ սերունդներին փոխանցվող անգիտակցական կրկնման օրինակ նա պատմում է ֆրանսահայ կնոջ՝ Ժակլինի դեպքի մասին :
Վարսավիր Ժակլինը հոգեբան Շուտցենբերգերի մոտ գալիս է վիզն անշարժացնող պարանոցային բեկակալով: Հոգեբանը հետաքրքրվում է, թե ինչի հետևանք է դա: Պարզվում է, որ ճանապարհային պատահարի հետևանք է, իսկ դեպքը եղել է անմիջապես այն բանից հետո, երբ Ժակլինը հողին է հանձնել իր երեխային: Երեխան ծնված է եղել պարանոցի շուրջ փաթաթված պորտալարով և մինչև 10 տարեկան տառապել է անդամալուծությամբ: Զրույցի ընթացքում հոգեբանն իմանում է նաև, որ Ժակլինի քույրը ևս ունեցել է երեխա, որը ծնվել է գլխուղեղի ծանր հիվանդությամբ:

Տեսնելով, որ Ժակլինի ընտանիքում կա գլխի հետ կապված տարբեր հիվանդությունների խնդիր, և հաշվի առնելով, որ Ժակլինը, նրա ծնողներն ու տատիկը նույնպես վարսավիրներ են, այսինքն նրանց կյանքի առանցքը, մասնագիտական կողմնորոշումը կապված է մարդկային մարմնի կոնկրետ մասի՝ գլխի հետ, Շուտցենբերգերը կառուցում է Ժակլինի գենոսոցիոգրամը:

Հոգեբանը շեշտում է, որ գենոսոցիոգրամի կառուցման համար որոշիչ է լինում այն տեղեկությունը, որ Ժակլինի տատիկը ծնվել է Օսմանյան կայսրությունում և Հայոց ցեղասպանության տարիներին նրա աչքի առաջ Մեծ եղեռնի ոճրագործները ցցի վրա հանած տարել են մոր, երկու քույրերի և ուրիշների գլուխները: Ճշտելով Մեծ եղեռնի հիշատակի օրը՝ հոգեբանը կապ է տեսնում Ժակլինի դստեր մահվան ամսաթվի հետ: Երեխան մահացել էր 1986 թ. ապրիլի 24-ին: Անն Շուտցենբերգերը գրում է, որ իր համար շոկային էր այն փաստը, որ հարազատների կտրված գլուխները տեսնելուց հետո Ժակլինի տատիկը և հետո նաև նրա դուստրերը, թոռնուհին ձևավորում, հարդարում և, եթե կարելի է ասել, «շտկում են» գլուխներ:

Ի՞նչ եզրակացություններ է անում Շուտցենբերգերը: Ըստ նրա, ակներև է որ Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածի սերունդներն իրենց մարմինների վրա արտահայտում են այն եղելությունը, որը կատարվել է իրենց ընտանիքի հետ՝ հիշեցման և քավության, կամ էլ՝ արդար դատի համար, իբրև նշան այն բանի, որ իրենց ընտանիքի անցյալում անարդար, բռնի և վաղաժամ մահեր են եղել: Հոգեթերապևտն ասում է, որ դա անգիտակցական կրկնության և սեփական ազգատոհմին հավատարմության օրինակ է:

Ըստ Շուտցենբերգերի, արդար դատի պահանջը սերունդների մեջ արտահայտվում է նաև հայկական անձնանուններում:

Դրա մասին գրում է հոգեբան Մելինե Գարագաշյանը. «Անհատի հոգեցնցումը անհատով չի սահմանափակվում, փոխանցվում է ընտանիքի անդամներին, շրջապատին: Իսկ եթե մի ամբողջ ժողովուրդ է հոգեցնցման ենթարկվում, հատկանիշներն անցնում են սերնդից սերունդ` հաճախ արտահայտվում վրեժի պոռթկումով: Այդ պատճառով ցեղասպանության երկրորդ սերնդի շատ նորածիններ Վրեժ, Վրեժուհի անուններով են մկրտվել»:

Սակայն վրեժին կարող է փոխարինել եղելությունը շտկելու, իրավիճակը փոխելու, հակաբնական երևույթը հաղթահարելու չգիտակցված ցանկությունը, ինչպես, օրինակ, Ժակլինի ընտանիքում է տեղի ունեցել՝ պսիխոսոմատիկ ձևով:

Գենետիկ հիշողության մասին գաղափարը նոր չէ: Հայտնի հոգեթերապևտ Կարլ Գուստավ Յունգն այն դիտարկում է որպես արքետիպային պատկերներ փոխանցող և գենետիկորեն ժառանգվող: Ժամանակակից հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ ցեղասպանությունները վերապրածների և նրանց սերունդների մեջ առկա են լինում փոփոխություններ ֆենոտիպի մակարդակում: Անձի և ազգի մակարդակում պատկերը տարբեր է, և այս իմաստով տարբեր հարթություններով է դիտարկվում ցեղասպանության հոգեցնցումը, սակայն դրա քայքայիչ ազդեցությունը և ապաքինումը բազում կետերով փոխկապակցված են:


Կազմեց Շուշան Խաչատրյանը











ՀԵՏԵՎԵ՝Ք ՄԵԶ



ՆՎԻՐԱԲԵՐԻ՛Ր

DonateforAGMI
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԱՌ ՊԱՀԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ հիմնադրամի կողմից իրականացվող հատուկ նախագծեր

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԵՐԱՊՐԱԾՆԵՐԻ ՀՈՒՇԱԴԱՐԱՆ

ՀՈՒՇԱԴԱՐԱՆ
ՀՑԹԻ-Ի ԱՆՏԻՊ ՀՈՒՇԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆ

ՀՑԹԻ-Ի ԱՆՏԻՊ ՅՈՒՇԱԳՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՀԱՒԱՔԱԾՈՆ

ՀՑԹԻ ԳՐԱԽԱՆՈՒԹ

1915
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի «գրքերի աշխարհը»

ԱՌՑԱՆՑ ՑՈԻՑԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ

Temporary exhibition
Ինքնապաշտպանական մարտերը Կիլիկիայում Հայոց ցեղասպանության տարիներին

Նվիրվում Է Մարաշի, Հաճընի, Այնթապի ինքնապաշտպանությունների 100-ամյա տարելիցին

ԼԵՄԿԻՆԻ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿ

Lemkin
ՀՑԹԻ ՄԵԿՆԱՐԿՈՒՄ Է
2022 Թ. ՌԱՖԱՅԵԼ ԼԵՄԿԻՆԻ
ԱՆՎԱՆ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿԸ

ՀՑԹԻ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

genedu
«Հայոց ցեղասպանության թեմայի ուսուցում»
կրթական ծրագիր դպրոցականների համար

ՀՑԹԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

genedu
ՀՑԹԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

ՓՈԽԱՆՑԻ´Ր ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆԴ

100photo
Կիսվի՛ր ընտանիքիդ պատմությամբ, փոխանցի՛ր հիշողությունդ սերունդներին:
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտն ապրիլի 24-ին ընդառաջ հանդես է գալիս «Փոխանցի՛ր հիշողությունդ» նախաձեռնությամբ:

ՀԵՂԻՆԱԿԱՅԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ

DonateforAGMI

«ՀՑԹԻ» հիմնադրամ
ՀՀ, Երևան 0028
Ծիծեռնակաբերդի խճուղի, 8/8
Հեռ.: +374 10 390981
    2007-2021 © Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ     Էլ.հասցե: info@genocide-museum.am