Home Map E-mail
 
Eng |  Հայ |  Türk |  Рус |  Fr  

Հիմնական էջ
Նորություններ
Առաքելություն
Տնօրենի ուղերձը
Կապ մեզ հետ
Նախօրեին
Հայոց պատմություն
Լուսանկարներ
Մտավորականներ
Հայոց ցեղասպանություն
Ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանության մասին
Ժամանակագրություն
Լուսանկարներ
100 պատմություններ
Քարտեզագրում
Մշակութային ցեղասպանություն
Հիշի՛ր
Վավերագրեր
Ամերիկյան
Անգլիական
Գերմանական
Ռուսական
Ֆրանսիական
Ավստրիական
Թուրքական

Հետազոտում
Մատենագիտություն
Վերապրողներ
Ականատեսներ
Միսիոներներ
Մամուլ
Մեջբերումներ
Դասախոսություններ
Ճանաչում
Պետություններ
Կազմակերպություններ
Տեղական
Արձագանք
Իրադարձություններ
Պատվիրակություններ
Էլ. թերթ
Հոդվածներ
Գիտաժողովներ
Օգտակար հղումներ
   Թանգարան
Թանգարանի մասին
Այցելություն
Մշտական ցուցադրություն
Ժամանակավոր
Օն լայն  
Շրջիկ ցուցադրություններ  
Հիշատակի բացիկներ  
   Ինստիտուտ
Գործունեությունը
Հրատարակություններ
ՀՑԹԻ հանդեսներ  
Գրադարան
ՀՑԹԻ հավաքածուները
   Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
Պատմությունը
Հիշողության պուրակ
Հիշատակի օր
 

Armenian General Benevolent Union
All Armenian Fund
Armenian News Agency
armin
armin
armin
armin
armin




Նորություն

ԷՅՆԱՐ ԱՖ ՎԻՐՍԵՆ-75



«Ես դեռ հիշում եմ Թալաաթի դեմքի լպիրշ արտահայտությունը,
երբ նա ասաց, որ Հայկական հարցը լուծված է»

Էյնար աֆ Վիրսենը ծնվել է 1875 թ. Շվեդիայի Ուփսալա քաղաքում: Ստացել է զինվորական բարձրագույն կրթություն Շվեդիայի Արքայական ռազմական ակադեմիայում: 1900-1902 թթ. ընդունվել է Շվեդիայի արքայական բանակի անձնակազմի քոլեջ: 1903 թ. ստացել է կցորդի աստիճան և շարունակել կրթությունը: 1910-1914 թթ. նա ծառայել է Գլխավոր շտաբում: 1915 թ. օգոստոսին դիվանագիտական ծառայության է ուղարկվել Օսմանյան կայսրություն: Որպես շվեդական դեսպանատան ռազմական կցորդ նա կայսրությունում մնացել է մինչև 1920 թ. նախ Կոստանդնուպոլսում, ապա` Սոֆիայում: Որպես չեզոք երկրի դիվանագիտական ներկայացուցիչ, Վիրսենը պատերազմի ընթացքում հնարավորություն է ունեցել ճանապարհորդել կայսրությունով, գնալ ճակատ, հանդիպել թուրք և գերմանացի ռազմական, քաղաքական գործիչների: Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ Վիրսենի տեղեկատվության հիմքը դիվանագետի անձնական դիտարկումներն են, գերմանական և թուրքական ռազմական հետախուզության տվյալները, ինչպես նաև Օսմանյան կայսրությունում գտնվող գերմանական զինվորական անձնակազմի կողմից տրամադրվող ոչ պաշտոնական վկայությունները: Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ Վիրսենի առաջին հեռագրերն ուղղված Ստոկհոլմի Գլխավոր շտաբի բաժանմունք թվագրված են 1916 թ. փետրվարով: Դրանց մեջ կցորդը շեշտում է, որ հայերի տեղահանությունը և սովը ոչ թե կառավարության սխալ հաշվարկի կամ իրավիճակը վերահսկելու անկարողության արդյունքն են, այլ ուղղված են նրանց ոչնչացմանը: Վիրսենը նաև խոսում է իր նկատմամբ թուրքական շրջանակների անբարյացկամ վերաբերմունքի մասին 1909 թ. Բալկանների վերաբերյալ տպագրած մի գրքույկի պատճառով, որտեղ նա բացասաբար է արտահայտվել քաղաքական կարգերի վերաբերյալ:

Հայոց ցեղասպանության պատմությանը Վիրսենը մանրամասնորեն անդրադարձել է պատերազմի իր հուշագրությունում` «Պատերազմի և խաղաղության հուշեր» (Minnen från fred och krig), որը տպագրվել է Ստոկհոլմում 1942 թ.: Գրքի «Մի ազգի սպանություն» վերնագրով գլուխն ամբողջությամբ նվիրված է Օսմանյան կայսրությունում հայերի ոչնչացման կազմակերպված բնույթին, սպանության մեթոդներին. «Տեղահանվածները հաճախ դասակարգվում էին ըստ խմբերի. տղամարդկանց պահում էին կանանցից և երեխաներից առանձին: Տղամարդկանց կոտորում էին զանգվածաբար, երիտասարդ կանանց ուղարկում էին թուրքական հարեմներ: Երեխաներին թողնում էին, որ սովից մեռնեն, ինչպես դա արվում էր մի քանի նահանգում: Երեխաներին հարյուր-հարյուր կապում էին իրար, նետում լաստերի վրա և խեղդում Եփրատի ջրերում»: Նա նաև մանրամասնում է, որ ոչնչացման հրամանները տրվում էին գաղտնի և բանավոր: Կառավարության ձեռնարկած միջոցառումների արդյունքում, ըստ Վիրսենի, կայսրությունում սպանվել է մոտ մեկ միլիոն հայ:

1920-1940 թթ. Էյնար աֆ Վիրսենը շարունակել է դիվանագիտական ծառայությունը տարբեր երկրներում: Նրա գործունեության կարևոր դրվագ էր նաև աշխատանքը Ազգերի լիգայի շրջանակում: 1924-1925 թթ. Վիրսենը Մոսուլի հարցով Ազգերի լիգայի հետաքննող հանձնաժողովի անդամ է նշանակվել: Նրա զեկույցը վճռորոշ նշանակություն է ունեցել Մոսուլը Իրաքին հանձնելու Լիգայի Խորհրդի որոշման մեջ: Մահացել է 1946 թ. հունվարին Շվեդիայում:





Ռեգինա Գալուստյան
ՀՑԹԻ հայցորդ, գիտական աշխատող





1. Einar af Wirsén, Minnen från fred och Krig (Stockholm: A. Bonnier, 1942).
2. Vahagn Avedian, “Knowing and Doing: the Armenian Genocide in Official Swedish Reports” in In Times of Genocide 1915-2015: Report from a Conference on the Armenian Genocide and Syriac Seyfo, ed. Lars Hillås Lingius (Stockholm: Bilda Förlag, 2015), pp. 71-83.






ՀԵՏԵՎԵ՝Ք ՄԵԶ



ՆՎԻՐԱԲԵՐԻ՛Ր

DonateforAGMI
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԱՌ ՊԱՀԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ հիմնադրամի կողմից իրականացվող հատուկ նախագծեր

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԵՐԱՊՐԱԾՆԵՐԻ ՀՈՒՇԱԴԱՐԱՆ

ՀՈՒՇԱԴԱՐԱՆ
ՀՑԹԻ-Ի ԱՆՏԻՊ ՀՈՒՇԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒՆ

ՀՑԹԻ-Ի ԱՆՏԻՊ ՅՈՒՇԱԳՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՀԱՒԱՔԱԾՈՆ

ՀՑԹԻ ԳՐԱԽԱՆՈՒԹ

1915
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի «գրքերի աշխարհը»

ԱՌՑԱՆՑ ՑՈԻՑԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ

Temporary exhibition
Ինքնապաշտպանական մարտերը Կիլիկիայում Հայոց ցեղասպանության տարիներին

Նվիրվում Է Մարաշի, Հաճընի, Այնթապի ինքնապաշտպանությունների 100-ամյա տարելիցին

ԼԵՄԿԻՆԻ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿ

Lemkin
ՀՑԹԻ ՄԵԿՆԱՐԿՈՒՄ Է
2022 Թ. ՌԱՖԱՅԵԼ ԼԵՄԿԻՆԻ
ԱՆՎԱՆ ԿՐԹԱԹՈՇԱԿԸ

ՀՑԹԻ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

genedu
«Հայոց ցեղասպանության թեմայի ուսուցում»
կրթական ծրագիր դպրոցականների համար

ՀՑԹԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

genedu
ՀՑԹԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

ՓՈԽԱՆՑԻ´Ր ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆԴ

100photo
Կիսվի՛ր ընտանիքիդ պատմությամբ, փոխանցի՛ր հիշողությունդ սերունդներին:
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտն ապրիլի 24-ին ընդառաջ հանդես է գալիս «Փոխանցի՛ր հիշողությունդ» նախաձեռնությամբ:

ՀԵՂԻՆԱԿԱՅԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ

DonateforAGMI

«ՀՑԹԻ» հիմնադրամ
ՀՀ, Երևան 0028
Ծիծեռնակաբերդի խճուղի, 8/8
Հեռ.: +374 10 390981
    2007-2021 © Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ     Էլ.հասցե: info@genocide-museum.am